Kula i Grad Orlovića Pavla

Kula Orlovića Pavla je stara utvrda kod sela Krasojevaca,4km jugoistočno od Rudnika.Danas ima ostataka utvrđenja.

Literatura
Aleksandar Deroko, „Srednjevekovni gradovi u Srbiji,Crnoj Gori i Makedoniji“, Beograd 1950

Grad Orlovića Pavla (znan i kao Baba) je tvrđava koja je postojala oko 10 km istočno od Paraćina. Njene ruševine je obišao i opisao Feliks Kanic na svom proputovanju kroz Srbiju tokom XIX veka. Danas na tom prostoru nema nikakvih ostataka utvrđenja. Ime dobio po junaku Orloviću Pavlu.

Gospodar Petrusa, župan Vukosav, je podigao još jednu bogomolju na obalama Crnice. To je manastirska Crkva, posvećena Presvetoj Bogorodici u selu Lešje na planini Babi. Pored Crkve se nalazi i kula Orlovića Pavla, koja je čuvala ulaz sa Čestobrodice u Pomoravlje. Pored Crkve se nalaze tri čuvena izvora na koje je dolazila kraljica Natalija da pije vodu.


U ataru sela Lešja nalazi se kula Orlovića Pavla, kosovskog junaka, koja nije samo jedna samostalna kula, već je to jedan od objekata u sastavu srednjevekovnog utvrdjenja. To utvrdjenje se sastojalo od više objekata od kojih su najznačajniji bili crkva u obliku pravoslavnog krsta dužine 15 a širine 8 metara, konak pravougaonog oblika sa stranicama 10 i 13 metara i kula sada nosi naziv "Kula Orlovića Pavla", u obliku kvadra ivice 7 metara.

Prema podacima oblasnih gospodara, kula i crkva su sagradjene još 1204. godine, a konak i druga kula u obliku pentagona sagradjeni su kad je upravnik utvrdjenja bio Orlović Pavle, 1369. godine. Posle Kosovskog boja 1389. godine na kome je Pavle poginuo, utvrdjenje nije imalo upravnika sve do 1411. godine, kada upravu nad njim preuzimaju Vukoslavići i drže ga do 1456. godine, od kada se utvrdjenju gubi svaki trag. Naime, Turci su ga porušili 1456. godine i sav narod pobili. Iskopavanja su pokazala da je kula Orlovića Pavla jedina donekle odolela zubu vremena i turskim rušenjima, jer deo kule i danas stoji iznad sela Lešja. Na ruševinama crkve iz 1204. godine meštani sela Lešja su izgradili crkvu.

Napuštajući dolinu reke Ljig, penjete se uz severne padine planine Rudnik (1132m) i prolazite pored klimatskog mesta Rudnik, značajnog starog rudarskog naselja iz antičkog doba i srednjovekovne Srbije. Tu su ostaci tvrđave kopja je imala četiri kule. Služila je za zaštitu rudnika olova, cinka i srebra. U podgrađu sa trgom živeli su rudari Sasi, Srbi i Dubrovčani. Rudnik je bio u posedu kralja Milutina, cara Dušana, a kasnije i kneza Lazara. U vreme Turaka, sve do 1815 god. kada su ga napustili, bio je sedište Rudničke nahije.
Na oštroj kamenoj piramidi, 4 Km od Rudnika, nalaze se ruševine stare tvrđave Ostrovice, koju je 1454 godine razorio sultan Mehmed II Osvajač. U blizinu su i ostaci starih tvrđava Kule Orlovića Pavla i Treske.

Drugi gradovi gde su boravili Orlovići:

Okolina Bosanskog Petrovca:

"Od srednjovjekovnih naselja treba spomenuti grad Covku koji se spominje u
XV vijeku. Ruševine ovog grada nalaze se na prvobitnoj predhistorijskoj gradini.
Historijski izvori ga spominju kao kraljevski grad u Humskoj župi. Najpoznatiji
gospodari Covke bili su plemici Orlovici, koji su ovaj grad odrzavali sve do
njegovog pada pod osmansku vlast 1524 godine. "


Vlasenica:

"U vrijeme bosanske samostalnosti područje danasnje Vlasenice ulazilo je u sastav srednjovjekovne župe Birač o kojoj se prvi pisani tragovi nalaze 1244.g. i danas se čuvaju u dubrovačkoj biblioteci. Ovaj kraj je u to vrijeme bio uglavnom u posjedu feudalne porodice Pavlovića, Dinjičića, Zlatonosovića i Orlovića koji su u blizini Vlasenice imali svoja utvrdjenja i zamkove."